05 mei Wie was Eugenia?

Ze is te bewonderen op de eerste verdieping, in kamer 16 A van het Prado in Madrid. Daar hangt Eugenia liefst twee keer, in haar aardbeienrode jurk en naakt met vijgenblad, rond 1680 vervaardigd door Juan Carreño de Miranda (1614 -1685), een beroemd portretschilder uit die tijd. Hij was bevriend met Velazquez.

Maar wie was zij, dat dikke meisje op zijn schilderijen, met het appeltje in de ene en de citroen in de andere hand? Eugenia Martinez Vallejo Carrena uit Barcena was op 6-jarige leeftijd meegenomen naar het hof van Karel II en werd in zijn opdracht vereeuwigd. Toentertijd waren mensen met geestelijke of lichamelijke gebreken gewilde curiositeiten, die ook wel werden aangeduid als vorstelijk ongedierte. Eugenia diende als speelkameraadje van de koningskinderen. Haar bijnaam was het monster en zo werd het portret met de jurk ook genoemd. Eugenia werd beschreven door chroniqueur Juan Cabezas: ‘Haar buik is zo massief als van een zwangere vrouw. Haar benen zijn als die van een man.’ Daarmee was de mediahype rond: van Sevilla tot Valencia en Madrid.

Het meisje was van eenvoudige komaf en leed waarschijnlijk aan het syndroom van Prader Willi, een genetische afwijking die ernstig overgewicht tot gevolg heeft. Kinderen die daaraan lijden kunnen moeilijk stoppen met eten.

Het portret met de jurk heet La monstrua, het naaktportret heet La monstrua desnuda, maar ook wel Bacchus. Het fruit in haar handen zou een verwijzing zijn naar haar eetlust. Van Eugenia is ook een bronzen beeld bekend dat in Ávila staat en is vervaardigd door Amado González Hevia.

Met dank aan Karin Vaneker.