22 dec Het wonder van Overvecht

Het wonder van Overvecht

Toen sommige peuters niet meer te tillen waren, sloeg de gemeente Utrecht Overvecht alarm. Met succes: het overgewicht bij kinderen is daar in een paar jaar spectaculair teruggedrongen.

Dikke kinderen zie je vrijwel niet tussen de 260 leerlingen die schooldirecteur Frans van Noorden op donderdagmiddag uitgeleide doet. Jenaplan-school de Cleophas in Overvecht, een ‘achterstandsbuurt’ waar 32 duizend mensen wonen, besloot een paar jaar geleden de strijd aan te binden tegen het overgewicht onder kinderen.
Dat deed de school niet alleen: aan het project Gezond Gewicht Overvecht (GO) nemen gemeentelijke instellingen deel, welzijnswerkers, een zorgverzekeraar, artsen, diëtisten en onderwijzend personeel. Samen stimuleren ze betere eetgewoonten en meer beweging.
Het tienuurtje dat doorgaans uit zoetigheid bestond, is op alle lagere scholen vervangen door fruit. Daarvoor zijn bakjes ontworpen die de ouders vanaf de eerste schooldag meekrijgen. Ook het traktatiebeleid is aangepakt: in plaats van zoetigheid voorziet de jarige zijn klasgenootjes van, bijvoorbeeld, een egel gemaakt van fruit.
Het project heeft vruchten afgeworpen, aldus een rapport van de GG&GD uit 2010: het percentage kinderen met overgewicht is in vijf jaar teruggelopen van 26 naar 20.

Vlak bij de lagere school is het Trajectumcollege gevestigd. Op deze vmbo zijn geen frisdrank- of snoepautomaten, zegt directeur Feiko Kuiper. ‘Als je pretendeert een gezonde keuze te bieden, kom je met automaten ongeloofwaardig over.’ Zijn leerlingen bereiden zelf de lunch, gefrituurde waar staat niet op de kaart. Kuiper schat dat van de 450 scholieren er 12 te zwaar zijn.
Trajectum lijkt daarmee een witte raaf te zijn. Op 80 procent van de scholen staan snoepautomaten, blijkt uit een rapport van onderzoeksinstelling RIVM. De scholen profiteren van de opbrengst, soms wel tot 40 duizend euro per jaar.
Aan de overzijde van het spoor, in Tuindorp, staat het Gerrit Rietveld College. Wassiliy van der Weij, voorzitter van de leerlingenraad, wil het lunchaanbod verbeteren. ‘Hamburgers kun je afschaffen, ze stinken en veel kinderen mogen die niet omdat er varkensvlees in zit.’ Wat wil hij wel? ‘Salades!’

In de struiken rond beide scholen tonen lege blikjes Euroshopper energiedrank dat hier niet louter heiligen onderwijs krijgen. Er is in de directe omgeving geen supermarkt te bekennen, er zijn wel veel speelveldjes. Is dat de kern van het Overvechtse succes? ‘Wij schaffen niet af, maar promoten. Dat is het principe’, zegt Kerstin van der Goot, programmaleider Gezond Gewicht van de gemeente Utrecht. ‘Het gaat goed, maar we zijn er nog niet. Als jongeren eenmaal te zwaar zijn, vragen we ons af of je ze nog bereikt.’ Tegenwoordig is één op de drie kinderen volgens haar te dik. En het overgewicht van de Turkse jeugd is niet afgenomen.
De trotse wethouder Victor Everhardt van D66 vult ‘s ochtends trouw de fruitbakjes van zijn kinderen. ‘We blijven ouders het belang van ontbijten, fruit en bewegen vertellen. Steeds weer, om het beleid te verankeren.’

Overvecht ontving 100 duizend euro subsidie voor deze overgewichtbestrijding. Dat is nu nog 50 duizend euro. Van der Goot vreest de gevolgen van de bezuinigingen. ‘Sinds de diëtetiek uit het basispakket is geschrapt, zien we veel dikke kinderen niet meer.’ Zorgverzekeraar Agis/Achmea heeft besloten de behandeling van kinderobesitas toch te vergoeden.

Marie Louise Schipper

Gepubliceerd in de Volkskrant in 2012