01 jan Ik wens u een vet varken

Ik wens u een vet varken.

Het varken bracht geluk, zeker rond 1900. Toen figureerde het beest – met biggetjes voor ultieme voorspoed – op veel nieuwjaarskaarten. Soms in combinatie met een zak geld, een hoefijzer of een hartje.

Een vet varken had toen niet de negatieve associatie die het nu heeft. In Duitsland en Oostenrijk schijnt het trouwens traditie te zijn om elkaar op Nieuwjaarsdag een varkentje te geven: van marsepein of als knuffelbeest.

Dat is een traditie die wij ook kennen, maar dan vooral rond Sinterklaas. Het schijnt dat van origine Duitse suikerbakkers rond 1850 in Nederland marsepeinen varkentjes introduceerden. Er is in Nederland een geweldige site die veel informatie geeft over tradities en bakkerswaren: die van het Bakkerijmuseum. Een aanrader.

Door een suikeroplossing op te koken tot b.v. 115°C/92°R en daarna soms wat zogenaamde entstof toe te voegen, kan men tijdens het roeren (tableren) de kristalgrootte beïnvloeden. Daarna worden kleur- en smaakstoffen toegevoegd. De wat afgekoelde half doorschijnende stroop wordt vervolgens uitgegoten in matten voor borstplaat, in poederbakken voor bonboninterieurs en natgemaakte houten of gipsvormen voor holfiguren. Naar gelang de kristallen groot en heel fijn (fondantachtig) zijn, worden de karakter- en de smelteigenschappen van dit suikerwerk hardbros of fluweelachtig zacht.

Een vet varken was een symbool van welvaart. Daaraan zouden we ook het ontstaan van spaarvarkens kunnen afleiden.

Aangezien in sommige religies het varken als onrein geldt, koos de bank Fortis er in 2008 voor om geen spaarvarkens meer uit te delen. Hoon viel de bank ten deel. In 2010 ontstond er commotie in Canada omdat een tijdschrift rond de feestdagen te tip gaf om een spaarvarken cadeau te doen  – vervaardigd van een echt varken.

Ook is het varken prachtig bezongen door Billie Holiday.